જમ્મુ-કાશ્મીર પુનર્ગઠન સંશોધન બિલ અને અનામત સંશોધન બિલને આસાન ભાષામાં સમજો Jammu Kashmir: જમ્મુ અને કાશ્મીર અનામત (સુધારા) બિલ-2023 અને જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારા) બિલ-2023 લોકસભામાં અવાજ મત દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યા છે. હવે આ અંગે રાજ્યસભામાં ચર્ચા થઇ રહી છે.
લોકસભામાં ચૂંટણી પહેલા આ બંને બિલ પાસ થયા બાદ સત્તાની ગલીયોમાં ચર્ચાઓ શરૂ થઈ ગઈ હતી કે કેન્દ્ર સરકાર આ બિલ દ્વારા જમ્મુ-કાશ્મીરના ભાજપ એકમના હાથ મજબૂત કરવા માંગે છે.
આવી સ્થિતિમાં, ચાલો આ અહેવાલમાં વિગતવાર સમજીએ કે જમ્મુ અને કાશ્મીર અનામત (સંશોધન) બિલ-2023 અને જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સંશોધન) બિલ-2023 શું છે અને જો તે પસાર થાય તો શું થશે.
જમ્મુ અને કાશ્મીર અનામત (સંશોધન) બિલ, 2023
જમ્મુ અને કાશ્મીર અનામત (સુધારા) બિલ, 2023 જમ્મુ અને કાશ્મીર અનામત અધિનિયમ, 2004 માં સુધારો કરે છે. આ કાયદો અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ અને અન્ય સામાજિક અને શૈક્ષણિક રીતે પછાત વર્ગના સભ્યોને નોકરીઓ અને વ્યાવસાયિક સંસ્થાઓમાં અનામત આપે છે.
જમ્મુ અને કાશ્મીર આરક્ષણ (સુધારા) બિલ, 2023 મુજબ, જે વર્ગને પહેલા “નબળા અને વંચિત વર્ગો (સામાજિક જાતિ)” તરીકે ઓળખવામાં આવતો હતો તેને હવે “અન્ય પછાત વર્ગો” તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરી શકાય છે. એટલે કે આ બિલમાંથી નબળા અને વંચિત વર્ગની વ્યાખ્યા હટાવી દેવામાં આવી છે.
જમ્મુ-કાશ્મીર પુનર્ગઠન સંશોધન બિલ અને અનામત સંશોધન બિલને આસાન ભાષામાં સમજો
જમ્મુ અને કાશ્મીર અનામત (સુધારા) બિલ, 2023માં ગુર્જરોની સાથે પહાડીઓને અનુસૂચિત જનજાતિનો દરજ્જો આપવાની જોગવાઈ છે.
જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સંશોધન) બિલ, 2023
જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન અધિનિયમ, 2019માં સુધારો કરીને આ બિલ લાવવામાં આવ્યું છે. સુધારેલા બિલમાં જમ્મુ અને કાશ્મીર રાજ્યને સંઘમાં પુનઃગઠન કરવાની જોગવાઈ છે. જેમાં જમ્મુ અને કાશ્મીર (વિધાનમંડળ સાથે), લદ્દાખ (વિધાનમંડળ વિના)ના વિસ્તારોનો સમાવેશ થાય છે.
જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન વિધેયક, 2019 અધિનિયમ એ જમ્મુ અને કાશ્મીર વિધાનસભાની બેઠકોની સંખ્યા વધારીને 83 કરવા માટે 1950 ના કાયદાની બીજી સૂચિમાં સુધારો કર્યો. આ 83 બેઠકોમાંથી છ બેઠકો અનુસૂચિત જાતિ માટે અનામત હતી. જ્યારે અનુસૂચિત જનજાતિ માટે કોઈ બેઠક આરક્ષિત ન હતી.
પરંતુ સંશોધિત બિલ જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારા) બિલ, 2023માં, જમ્મુ અને કાશ્મીર વિધાનસભાની અસરકારક બેઠકોની સંખ્યા ઘટાડીને 90 કરવામાં આવી છે. તે અનુસૂચિત જાતિ માટે સાત બેઠકો અને અનુસૂચિત જનજાતિ માટે નવ બેઠકો પણ અનામત રાખે છે. જ્યારે આ બિલ હેઠળ કુલ સીટો વધીને 119 થઈ જશે. કુલ બેઠકોમાં પાકિસ્તાન પ્રશાસિત કાશ્મીરની 24 બેઠકોનો પણ સમાવેશ થાય છે, જે ખાલી રહેશે.
આ બિલમાં વિસ્થાપિત કાશ્મીરી પંડિતો માટે 2 બેઠકો અનામત રાખવાની જોગવાઈ છે. આ બે નામાંકિત સભ્યોમાંથી એક મહિલા હોવી જોઈએ. પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરના વિસ્થાપિત લોકો માટે 1 બેઠક અનામત રાખવાની પણ જોગવાઈ છે.
પ્રવાસીઓને કરવામાં આવ્યા પરિભાષિત
સ્થળાંતર કરનારાઓ માટે સંશોધિત બિલ જણાવે છે કે જે વ્યક્તિઓ કાશ્મીર ખીણ અથવા જમ્મુ અને કાશ્મીર રાજ્યના અન્ય ભાગમાંથી 1 નવેમ્બર, 1989 પછી સ્થળાંતર કરે છે અને રાહત કમિશનર સાથે નોંધાયેલા છે તેમને સ્થળાંતર ગણવામાં આવશે. સ્થળાંતર કરનારાઓમાં એવા લોકોનો પણ સમાવેશ થાય છે કે જેઓ નોંધાયેલ નથી કારણ કે તેઓ સરકારી કચેરીમાં ફરજ બજાવતા હોય અથવા કામ માટે સ્થળાંતર કરેલ હોય અથવા તેઓ જે જગ્યાએથી સ્થળાંતર કરેલ હોય ત્યાં સ્થાવર મિલકત ધરાવતા હોય, પરંતુ વિક્ષેપિત પરિસ્થિતિઓને કારણે. ત્યાં રહેવા માટે અસમર્થ હોય.
સુધારેલા બિલમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના જમ્મુ અને કાશ્મીરના વિસ્થાપિત વ્યક્તિઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા એક સભ્યને એસેમ્બલી માટે નૉમિનેટ કરી શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે અહીં વિસ્થાપિત લોકોમાં એવા લોકોનો સમાવેશ થાય છે જેમણે પાકિસ્તાન અધિકૃત જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પોતાનું ઘર છોડી દીધું છે અથવા ક્યાંક વિસ્થાપિત થઈ ગયા છે અને હાલમાં પીઓકેની બહાર રહે છે.
બિલ પર થઇ રહી રહેલી ચર્ચા દરમિયાન કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ શું કહ્યું
કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે લોકસભામાં આ બે બિલો પર ચર્ચા દરમિયાન કહ્યું કે આ બિલ લાવવાનો હેતુ સકારાત્મક છે અને તેઓ વિનંતી કરે છે કે આ બિલ સર્વસંમતિથી પસાર કરવામાં આવે. તેમણે કહ્યું કે આતંકવાદના સમયગાળા દરમિયાન જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી 46 હજાર 631 પરિવારો વિસ્થાપિત થયા હતા. આ ઉપરાંત પાકિસ્તાન સાથેના યુદ્ધ દરમિયાન 41 હજાર 844 પરિવારો વિસ્થાપિત થયા હતા. અમારા બિલનો હેતુ આ તમામ લોકોને સન્માન સાથે તેમના અધિકારો આપવાનો છે.
આ બિલ પર શું કહ્યાં છે રાજકીય પક્ષો
કૉમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઓફ ઈન્ડિયા (માર્કસવાદી)ના નેતા મોહમ્મદ યુસુફ તારીગામીએ આ પેટા-કાયદો પસાર કરવા પર સવાલ પૂછતા કહ્યું કે, “ચર્ચા દરમિયાન ગૃહમંત્રીએ લોકોને તેમના અધિકારો આપવાની વાત કરી છે, તેથી હું પૂછવા માંગુ છું કે જમ્મુ- કાશ્મીરમાં છેલ્લા પાંચ વર્ષથી ચૂંટણી નથી થઈ રહી, શું આ લોકોના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન નથી?
તારીગામી વધુમાં કહે છે, “ભાજપ જમ્મુ-કાશ્મીરના લોકોને મજબૂત કરવાની વાત કરી રહી છે, તે તેમના હિતમાં નથી. પાછલા બારણેથી ભાજપની બેઠકોની સંખ્યા વધારવી એ કાશ્મીરી પંડિતોના લાભની જરૂરિયાત મુજબ નથી.”
બીબીસીના અહેવાલ મુજબ નેશનલ કૉન્ફરન્સના નેતા સલમાન સાગરે કહ્યું કે ભારતીય જનતા પાર્ટી કાશ્મીરની સ્થિતિ સુધારવામાં નિષ્ફળ રહી છે અને હવે તે અનામતની રાજનીતિ કરીને પોતાની નિષ્ફળતાઓ છુપાવી રહી છે.
સાગર આગળ કહે છે, “શું થવુ જોઈતું હતું કે ચૂંટણીના રાજકારણમાં સીટો અનામત હોવી જોઈતી હતી અને તેઓ કોઈ પણ પક્ષમાંથી ઉભા થઈને ચૂંટણી લડ્યા હોત. હવે આ લોકોને રાજ્યપાલ દ્વારા નામાંકિત કરવામાં આવશે, જેમણે પોતે નામાંકિત કર્યા છે. આ બધું લોકશાહી સંસ્થાઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે. મજાક કરવા સમાન છે.”
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ Abhayam news સાથે.
વોટ્સેપ પર સમાચાર મેળવવા અહીં ક્લિક કરીને Hi લખી મેસેજ કરો
તમે અમને Whatsapp , Facebook , instagram અને Youtube પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી જોડાઓ Abhayam news સાથે
